Tranzystor PNP BC558

Kolejność wyprowadzeń (pinout) tranzystorów BC558

Zasada działania tranzystorów bipolarnych

Gdy napięcie pomiędzy bazą a emiterem nie przekracza ok.0,6V* tranzystor jest zamknięty, a prąd kolektora zerowy lub pomijalny. Taki stan tranzystora nazywamy stanem zatkania.

Po przekroczeniu napięcia 0,6V pomiędzy bazą a emiterem wchodzimy w stan pracy liniowej. W stanie takim prąd kolektora zwiększa się liniowo wraz ze wzrostem prądu bazy. Stąd mówi się, że tranzystory bipolarne są sterowane prądowo. O tym ile prąd kolektora, będzie większy od prądu bazy mówi nam współczynnik wzmocnienia β ( h_fe), zgodnie ze wzorem Ic = β*Ib. W przypadku tranzystorów BC548 wzmocnienie wynosi między 110 a 800.

Zwiększając dalej prąd bazy tranzystor wejdzie w stan nasycenia - tzn. dalsze zwiększanie prądu bazy nie zwiększy prądu kolektora tak jak to wynikałoby ze wzmocnienia tranzystora. W stanie nasycenia napięcie kolektor-emiter jest bliskie zera. Jakie to będzie napięcie możemy sprawdzić w notach katalogowych - mówi nam to oznaczenie Ucesat (sat od saturation - nasycenie). Note katalogową można pobrać w zakładce załączniki.

* Wartość ok. 0,6V dotyczy tranzystorów opartych na krzemie. Nie mniej większość dzisiejszych tranzystorów dostępnych na rynku charakteryzuje się taką budową.

Różnica pomiędzy tranzystorami PNP a NPN

Tranzystorami bipolarnymi PNP i NPN steruje się w bardzo podobny sposób.

Zarówno w tranzystorach NPN jak i PNP włączamy tranzystor, gdy różnica napięcia baza-emiter przekroczy 0,6V.

Główna różnica polega na tym, że w przypadku tranzystorów PNP emiter łączymy do wyższego potencjału, więc tranzystor PNP załączamy zmniejszając napięcie na bazie, a nie zwiększając jak w przypadku tranzystorów NPN. Dlatego wartość Ube(on) w notach katalogowych tranzystorów podaje się z minusem.

Przykładowo, gdy emiter podłączyliśmy do 5V, to tranzystor zostanie włączony, gdy napięcie na bazie zejdzie poniżej ok. 4,4V, bo 5 V- 0,6V = 4,4V.

Uwaga! Napięcie mierzymy zawsze pomiędzy dwoma punktami (ponieważ napięcie to różnica potencjałów). Gdy elektronicy podają napięcie na jednym punkcie (np. napięcie na bazie, kolektorze itp.) to drugim punktem jest zawsze masa w układzie, ponieważ masa jest poziomem odniesienia w elektronice.

Budowa tranzystorów bipolarnych PNP

Tranzystory są elementami półprzewodnikowymi. Są zbudowane z trzech nałożonych na siebie warstw półprzewodników N i P. Stąd nazwa PNP.
Poniżej przedstawiamy ilustracje uproszczonej i rzeczywistej budowy tranzystorów PNP.